Dnia 1.01.2000r. 8 pułk został przeformowany w dwie oddzielne jednostki:

- 8 eskadrę lotnictwa taktycznego;

- 12 Bazę Lotniczą;

i od tego dnia eskadra z dumą kultywuje tak chlubne tradycje 8 plmb. Jednostka wyspecjalizowała się w zabezpieczaniu i wykonywaniu lotów doświadczalnych, między innymi na rzecz ITWL, testując nowe rozwiązania techniczne dotyczące uzbrojenia oraz sprawdzając jego partie kontrolne. Eskadra tradycyjnie zabezpiecza również większość ćwiczeń Sił Powietrznych oraz wojsk obrony przeciwlotniczej (polskich i zagranicznych) zrzucając i odpalając cele powietrzne dla zestawów rakietowych ziemia-powietrze oraz rakiet typu powietrze-powietrze.

Za szczególne osiągnięcia w wykonywaniu zadań służbowych w 2001 roku jednostka wyróżniona została przez Ministra Obrony Narodowej Decyzją Nr 41/MON z dnia 27 lutego 2002 roku, w ramach 1 Brygady Lotnictwa Taktycznego, Znakiem Honorowym Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej.

Jeszcze przed powołaniem eskadry rozpoczęto współpracę zagraniczną, a ta zaowocowała wspólnymi ćwiczeniami (mirosławieckie SU-22 w Wielkiej Brytanii, a brytyjskie Jaguary z 41(F) Sqn z Coltishal na polskim niebie).

We wrześniu 2005 roku przy współudziale Harrierów z 801 Naval Air Squadron odbyło się ćwiczenie POLISH DANCER 2005. W maju 2006 roku eskadra wzięła udział w ćwiczeniu ELITE (Electronic Warfare Live Training Exercise), które odbyło się na terenie Niemiec, wykonując zadania w ramach COMAO między innymi u boku Niemców, Brytyjczyków, Greków, Hiszpanów i Turków. W roku przyszłym również planowany jest udział eskadry w ćwiczeniu ELITE, a miejscem bazowania, jak poprzednio, będzie Lechfeld w Bawarii. W czerwcu 2006 czterech pilotów eskadry wspomogło bratnią 40 elt w ćwiczeniu CHOPIN 2006, które odbyło się we Francji, a lotniskiem bazowania było Reims. Bardzo ważnym przedsięwzięciem, nie tylko dla eskadry, ale także dla całych Sił Zbrojnych, było ćwiczenie ANAKONDA 2005, które odbyło się w miesiącu wrześniu.

Dzień dzisiejszy eskadry to przeszkalanie i szkolenie zasadnicze pilotów młodszych promocji oraz udział w ćwiczeniach, w tym także międzynarodowych.

W dniu 9.06.2006r. eskadra otrzymała sztandar, który ufundowało społeczeństwo.

Dowódcy 40 pułku oraz eskadry w latach 1944-2009

ppłk pil. Ruszka

kpt. pil. Zimin

mjr pil. P. Litwin

ppłk pil. T. Giętkowski

mjr pil. M. Kamiński

płk pil. J. Ławniczak

ppłk pil. Z. Bieniaś

ppłk pil. R. Rychłowski

mjr pil. J. Wojtowicz

ppłk pil. M. Jagusiak

ppłk pil. A. Wyciślik

ppłk pil. L. Budzisz

ppłk pil. J Niedźwiedź

ppłk pil. R. Hać

mjr pil. Piotr TUSZA

ppłk pil. Zdzisław CIEŚLIK

ppłk pil. Ireneusz STARZYŃSKI

ppłk pil. Ireneusz Łyczek

ppłk pil. Karol Jędraszczyk

Godłem 8 pułku została biało-czerwona tarcza z centralnie umieszczoną cyfrą "8", stylizowaną na bombę, z osadzoną na niej gapą. Wewnątrz ósemki u dołu mieści się rysunek Bramy Brandenburskiej nawiązujący do udziału w walkach o Berlin, a po lewej stronie umieszczono miecze grunwaldzkie oraz datę chrztu bojowego jednostki, która stała się oficjalnym jej świętem po dzień dzisiejszy. Po prawej stronie widnieje skrzydło husarskie. Autorami owego godła zaprojektowanego w 1974 roku są:

kpt. pil. Bogdan Dusza,

kpt. pil. Jerzy Siedlanowski,

Po przeformowaniu jednostki na eskadrę lotnictwa taktycznego dodano napis "elt".

Nieoficjalną maskotką eskadry jest dzik.